ประโยชน์สาธารณะ-สิทธิเข้าถึงข่าวสาร เหตุที่สื่อสหรัฐฯ เผยแพร่คลิปกราดยิงในโรงเรียน

จากเหตุการณ์ โศกนาฏกรรม จ.หนองบัวลำภู หรือ #กราดยิงหนองบัวลำภู ที่ทำให้เกิดข้อถกเถียงอีกครั้งเกี่ยวกับการทำหน้าที่ของสื่อมวลชนในเหตุการณ์สะเทือนขวัญ 

โอกาสนี้ ประชาไทชวนดูกรณีศึกษาในต่างประเทศ ผ่านแถลงการณ์ของกองบรรณาธิการ ‘Austin American-Statesman’ สื่อท้องถิ่นในรัฐเทกซัสของสหรัฐฯ ถึงหลักการและเหตุผลที่ทำให้พวกเขาตัดสินใจโพสต์คลิปวิดีโอเหตุการณ์กราดยิงในโรงเรียนประถม ซึ่งถือว่าร้ายแรงที่สุดในประวัติศาสตร์ของรัฐเทกซัส วิดีโอเผยให้สังคมอเมริกันได้เห็นการปฏิบัติหน้าที่ของตำรวจที่ล่าช้าอย่างไม่อาจยอมรับได้ ส่งผลให้เกิดการวิพากษ์วิจารณ์อย่างกว้างขวางว่าสิ่งนี้คือความล้มเหลวเชิงระบบ รายงานนี้ชวนตั้งคำถามถึงบทบาทของสื่อมวลชน ในสมมติฐานที่ว่าถ้าปลายทางคือการเอาผลประโยชน์ของสาธารณะเป็นที่ตั้ง ในช่วงระหว่างทางที่ต้อง ‘เอาความจริงออกมา’ จะมีหน้าตาเป็นอย่างไรได้บ้าง

วิดีโอเผย ปฏิบัติการช่วยเหลือของตำรวจที่ล่าช้า

เมื่อวันที่ 12 ก.ค. 65 ออสตินอเมริกัน-สเตทแมน (Austin American-Statesman) สื่อท้องถิ่นในรัฐเทกซัส เผยแพร่วิดีโอจากกล้องวงจรปิดที่แสดงให้เห็นการปฏิบัติหน้าที่ของตำรวจที่ล่าช้า หลังจากมือปืนเดินเข้าไปในห้องเรียน 2 ห้อง และฆ่าเด็ก 19 คนและครูอีก 2 คน ที่โรงเรียนประถมศึกษาร็อบบ์ในเมืองอูวัลเด

โดยสื่อท้องถิ่นจากเทกซัสตัดสินใจเผยแพร่คลิปนี้ร่วมกับ KVUE สถานีโทรทัศน์ท้องถิ่นซึ่งเป็นพันธมิตรด้านข่าวของเขา การตัดสินใจครั้งนี้เกิดขึ้นหลังจากผ่านการถกเถียงกันอย่างยาวนานและรอบคอบ

สื่อท้องถิ่นจากเทกซัส เผยแพร่คลิปวิดีโอ 2 เวอร์ชัน อันหนึ่งถูกตัดให้เหลือเพียง 4 นาทีซึ่งจะไฮไลท์เนื้อหาแต่ช่วงสำคัญ ได้แก่ ช่วงที่มือปืนสามารถเดินเข้าโรงเรียนได้อย่างง่ายดาย ช่วงที่เขากราดยิงเข้าไปในห้องเรียนนั้นเป็นอย่างไร ช่วงที่เสียงปืนที่ดังซ้ำแล้วซ้ำเล่ามีกี่รอบ ตลอดจนช่วงที่แสดงให้เห็นความล่าช้าในการปฏิบัติหน้าที่ของตำรวจที่ใช้เวลาถึง 77 นาทีในการหยุดยั้งฆาตกร ในขณะที่มีเจ้าหน้าที่อาวุธครบมือกว่าหลาย 10 คนประจำอยู่ที่โถงทางเดินของโรงเรียน ก่อนที่พวกเขากลุ่มหนึ่งจะบุกเข้าไปในห้องเรียนและวิสามัญฆาตกรรมมือปืนในท้ายที่สุด ส่วนคลิปวีดิโออีกเวอร์ชันหนึ่งคือฉบับเต็มซึ่งก็มีการเผยแพร่เช่นกัน สำหรับผู้ที่ต้องการดูเหตุการณ์ทั้งหมด

ภาพมือปืนกำลังเข้าโรงเรียน

หลังจาก 3 นาทีผ่านไป ตำรวจปรากฎตัว

36 นาทีผ่านไป ตำรวจที่มีอาวุธครบมือ ยังไม่ทำการบุกช่วยเหลือ

ช่วงนาทีที่ 77 ตำรวจวิสามัญฆาตรกรรมมือปืนได้สำเร็จ 

โมเมนต์สะเทือนใจ สื่อรายงานแค่ไหน-อย่างไร 

ในวิดีโอปรากฎช่วงที่มือปืนเดินเข้าใกล้ห้องเรียน มีเด็กคนหนึ่งวิ่งออกมาจากห้องน้ำแล้วเห็นมือปืนจากด้านหลัง เขาจึงรีบวิ่งกลับไปซ่อนตัวที่ห้องน้ำและได้รับการช่วยเหลือในภายหลัง จากคลิปจะเห็นว่ามีการเบลอภาพเด็กคนดังกล่าวเพื่อปกปิดอัตลักษณ์ของเขา 

ขณะที่มือปืนเข้าไปกราดยิงในห้องเรียน มีการดูดเสียงกรีดร้องของเด็กๆ ออกไปจากคลิป เนื่องจากกองบรรณาธิการพิจารณาแล้วว่าสิ่งนี้น่ากลัวเกินไปที่จะเผยแพร่

สื่อท้องถิ่นจากเทกซัส เลือกที่จะเปิดเผยใบหน้าของมือปืนขณะที่เขาเดินเข้ามาในโรงเรียน ทั้งๆ ที่มีหลักปฏิบัติในการนำเสนอข่าวที่ระบุไว้ว่า ไม่ควรนำเสนอในเชิงยกย่องเชิดชูบุคคลเหล่านี้และไม่ควรไปให้แสงเพราะนั่นเป็นสิ่งที่พวกเขาต้องการ แต่ในกรณีนี้สื่อท้องถิ่นจากเทกซัสเลือกที่จะเปิดเผยใบหน้าของผู้ก่อเหตุด้วยเหตุผลที่ว่า เพื่อขจัดความคลุมเครือ

ภาพมือปืนขณะเดินอยู่ที่โถงทางเดิน (เลือกเปิดเผย)

ภาพเด็กที่ออกมาเห็นเหตุการณ์ (เลือกปกปิด)

รายงานช่วงกราดยิง (มีเสียงปืน แต่ดูดเสียงกรีดร้องออก)

โพสต์หรือไม่โพสต์ ดูที่ประโยชน์ต่อสาธารณะ

ในประเด็นสุดท้ายที่ว่าด้วยการเปิดเผยใบหน้าของผู้ก่อเหตุ มีการถกเถียงกันอย่างมากในหมู่หัวหน้าระดับอาวุโสขององค์กร อาทิ ไมเคิล แมคคาร์เตอร์ (Michael McCarter) บรรณาธิการบริหารฝ่ายมาตรฐานและจริยธรรม โทนี โพลเฮสกี (Tony Plohetski) หัวหน้านักข่าว และบ็อบ จี (Bob Gee) บรรณาธิการ ด้านขั้นตอนการบรรณาธิการ (Editorial process) ของวีดิโอและเนื้อหาจึงรวมไปถึงการตรวจสอบทางกฎหมายอย่างละเอียด

เป้าหมายของของพวกเขาคือ ตอบข้อสงสัยของสาธารณชนเกี่ยวกับสิ่งที่เกิดขึ้นที่โรงเรียนประถมศึกษาร็อบบ์ให้เกิดความกระจ่าง ซึ่งสิ่งนี้ก็เป็นสิ่งที่ครอบครัวและเพื่อนๆ ของเหยื่อที่ถูกยิงในเมืองอูวัลเดเรียกร้องมาเป็นเวลาต่อเนื่องยาวนาน ตั้งแต่เกิดเหตุโศกนาฏกรรมเมื่อวันที่ 24 พ.ค.

สื่อท้องถิ่นจากเทกซัสกล่าวในแถลงการณ์ว่า ขอบคุณองค์กรสื่อมวลชนหลายแห่งที่ขุดคุ้ยความจริงอย่างต่อเนื่อง ทำให้ได้รู้ว่านักเรียนบางคนแอบโทรหา 911 จากข้างในห้องเรียนเพื่อขอความช่วยเหลือ มีครูผู้บาดเจ็บสาหัสได้ยินเสียงเจ้าหน้าที่ตำรวจนอกห้องเรียน ด้านพ่อแม่ที่โกรธเคือง สมาชิกในครอบครัว และผู้ที่ยืนมุงอยู่ข้างนอกโรงเรียนขอร้องให้เจ้าหน้าที่ทำอะไรสักอย่าง พวกเขากำลังขอความช่วยเหลือจากตำรวจด้วยความสิ้นหวัง

สื่อจากเทกซัสย้ำว่า สื่อมวลชนจะต้องเป็นพยานในแง่ประวัติศาสตร์และความโปร่งใสด้วยการนำเสนอข่าวอย่างไม่ลดละ สิ่งนี้เป็นวิธีที่จะนำมาซึ่งความเปลี่ยนแปลง

ย้ำหลักการ คนต้องมีสิทธิเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร

ส่วนสุดท้ายของแถลงการณ์กล่าวยืนยันถึงความสำคัญของสิทธิในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร เพื่อทำความจริงให้ปรากฎต่อสาธารณะ ในเหตุการณ์นี้พวกเขาพบว่าเจ้าหน้าที่รัฐและผู้บังคับใช้กฎหมายมักปฏิเสธคำขอของสื่อมวลชนในการขอเข้าถึงข้อมูล แต่ก็ยังโชคดีที่มีเจ้าหน้าที่รัฐบางส่วนและผู้รอดชีวิตจากเหตุการณ์ร่วมกันยืนยันในหลักการข้อนี้ 

แถลงการณ์กล่าวขอบคุณความพร้อมใจกันของสื่อมวลชนหลายองค์กร ทั้งนักข่าวในสำนักของพวกเขาเอง นักข่าวท้องถิ่นในเมืองอูวัลเด ในรัฐเทกซัส และในสหรัฐฯ ในรวบรวมให้ได้มาซึ่งฟุตเทจและวีดิโอคลิปทั้งหมดนี้

“พวกเราทุกคนพร้อมเพรียงกันสู้เพื่อความจริง”

แปลและเรียบเรียงจาก:

• Why the Austin American-Statesman chose to publish video from inside Robb Elementary https://www.statesman.com/story/opinion/columns/2022/07/12/uvalde-shooting-video-austin-american-statesman-editor-investigation-publish/65371937007/
• As it happened: Eighteen children killed in Texas school shooting https://www.bbc.com/news/live/world-us-canada-61573831