หลายคนกำลังสงสัยว่าตัวเองเป็นโรค stroke หรือโรคหลอดเลือดในสมองหรือไม่ ฉะนั้นจึงต้องฟังสัญญาณเตือนดังต่อไปนี้ เนื่องจากเรามักจะคุ้นเคยกันดีว่า หากป่วยโรคดังกล่าว ก็มักจะพบอาการรุนแรงอย่างโรคหลอดเลือดสมองแตกไปเรียบร้อยแล้ว
แต่งานวิจัยใหม่ที่ตีพิมพ์ในวารสารด้านประสาทวิทยาและจิตเวชศาสตร์อย่าง “Journal of Neurology Neurosurgery & Psychiatry” ชี้ให้เห็นว่าสัญญาณเตือนของโรคหลอดเลือดสมอง อาจปรากฏขึ้นนานหลายปีก่อนที่มันจะเกิดขึ้นจริง ในการศึกษาผู้เข้าร่วมเกือบ 15,000 คน นักวิจัยในเนเธอร์แลนด์พบว่าผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง มักแสดงสัญญาณบางอย่าง เช่น การลดลงของความรู้ความเข้าใจล่วงหน้า 10 ปี ก่อนที่พวกเขาจะป่วยเป็นโรคนี้
แต่หลังจากคุณป่วยเป็นโรคหลอดเลือดสมอง เป็นเรื่องปกติที่ผู้ป่วยจะพบกับการเปลี่ยนแปลงทางด้านสรีรวิทยา ที่ทำให้ทักษะการรับรู้ลดลง และทำให้ใช้ชีวิตประจำวันได้ยากขึ้น ผู้เข้าร่วมการวิจัยข้างต้น ได้รับการประเมินความสามารถด้านการรับรู้ และกิจวัตรประจำวันที่ทำด้วยตนเอง เช่น ซักผ้าและแต่งตัว และจากการวิจัยนั้นพบว่าโดยเฉลี่ยแล้วผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองนั้นจะพบการเปลี่ยน โดยเฉพาะการรับรู้หรือแม้แต่ความทรงจำที่ลดน้อยลงเรื่อยๆ โดยใช้ระยะเวลาเฉลี่ย 12.5 ปี ดังนั้นผลการวิจัยข้างต้นจึงพอสรุปได้ว่า ก่อนที่คุณจะป่วยเป็นโรคหลอดเลือดสมอง หรือโรค stroke นั้น จะพบสัญญาณเตือนล่วงหน้าเกี่ยวกับระดับความจำ และความสามารถในการทำกิจวัตรประจำอย่างง่ายๆ ที่ลดลง ก่อนล่วงหน้าประมาณ 10 ปี และผู้หญิงมักจะมียีน APOE ที่เกี่ยวข้องกับการเป็นโรคอัลไซเมอร์ และเลี่ยงเป็นโรคหลอดเลือดสมองได้มากขึ้น หากว่าผู้หญิงคนนั้นได้เรียนในระดับที่น้อย
งานวิจัยก่อนหน้านี้ที่ตีพิมพ์ในวารสารเครื่องมือผ่าตัดอย่าง “Lancet” พบว่าโรคหลอดเลือดสมองสามารถป้องกันได้สูงถึง 90 เปอร์เซ็นต์ รวมถึงสัญญาณเตือนอื่นๆ ที่ควรระวังมีดังต่อไปนี้ “ความดันโลหิต” ตามรายงานของหน่วยงานด้านโรค Stroke หรือโรคหลอดเลือดสมองในอังกฤษ ระบุว่าภาวะความดันโลหิตสูงและโรคความดันโลหิตสูงมีส่วนทำให้เกิดโรคหลอดเลือดสมองประมาณครึ่งหนึ่งจากปัจจัยทั้งหมด แต่นั่นก็ทำให้เป็นปัจจัยเสี่ยงที่ใหญ่ที่สุดก็ว่าได้ “ศ.ปีเตอร์ ร็อธเวลล์” ผู้เชี่ยวชาญด้านประสาทวิทยาและผู้อำนวยการหน่วยวิจัยการป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง จากมหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด อธิบายว่า “โรคหลอดเลือดสมองตีบ (ischemic stroke) ซึ่งคิดเป็นประมาณร้อยละ 87 ที่เกิดจากโรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งเกิดจากการตีบของหลอดเลือดแดงที่คอและสมอง ที่เกี่ยวข้องกับความดันโลหิตสูง และหากคุณมีความดันโลหิตสูง ยังส่งผลต่อหัวใจซึ่งจะส่งผลต่อหัวใจห้องบน สิ่งนี้สามารถนำไปสู่ลิ่มเลือดในหัวใจ ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของโรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งวิธีที่ดีที่สุดในการตรวจสอบภาวะหัวใจห้องบนคือการตรวจสอบชีพจรของคุณ เป็นเรื่องปกติที่การเต้นของหัวใจบางครั้งจะไม่สม่ำเสมอ แต่ถ้ามันไม่สอดคล้องกันอย่างต่อเนื่อง ควรรีบแจ้งให้แพทย์ประจำตัวของคุณทราบทันที
ทั้งนี้ คุณสามารถตรวจความดันโลหิตของคุณได้ที่ร้านขายยา หรือวัดด้วยตัวเองโดยใช้เครื่องวัดความดันโลหิต หากคุณได้รับการอ่านมากกว่า 140/90 สิ่งสำคัญคือต้องแจ้งให้แพทย์ประจำตัวของคุณทราบ สำหรับคนส่วนใหญ่ การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตที่เรียบง่าย และบางครั้งการกินยา ก็เพียงพอแล้วที่จะลดค่าความดันโลหิตลง
“ภาวะสมองขาดเลือดชั่วขณะ” หรือ “TIAs (or mini strokes)” เป็นอาการทางระบบประสาทอย่างกะทันหัน เกิดจากลิ่มเลือดเล็กๆ ที่ปิดกั้นหลอดเลือด ทั้งนี้จะทำให้คุณรู้สึกเจ็บจี๊ดๆ ที่ฝ่ามือของคุณอยู่ตลอดเวลา ศ.ปีเตอร์ ร็อธเวลล์” กล่าวว่า “ซึ่งอาการเจ็บจี๊ดที่ฝ่ามือดังกล่าวจะคล้ายกับโรคหลอดเลือดสมองมาก เนื่องจากคุณอาจมีอาการชาที่ขาข้างหนึ่ง หรืออ่อนแรงที่ใบหน้าข้างใดข้างหนึ่ง หรือปากเบี้ยวพูดไม่ชัด หรือการมองเห็นด้วยตาข้างเดียว ทั้งนี้ ภาวะสมองขาดเลือดชั่วขณะ (TIA) อันเนื่องจากการที่ลิ้มเลือดอุดตันนั้นจะหายไปเอง เมื่อสมองฟื้นตัวได้จากการภาวะที่ลิ้มเลือดอุดตัน แต่ผู้ที่มีภาวะสมองขาดเลือดชั่วขณะนั้น อาจทำให้คุณมีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นโรคหลอดเลือดสมอง หรือเส้นเลือดในสมองแตกได้อย่างเฉียบพลัน ดังนั้นเมื่อเริ่มมีอาการสมองขาดเลือดควรรีบไปพบแพทย์
“คอเลสเตอรอลสูง” การมีคอเลสเตอรอลสูง ทำให้คุณเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจวาย และโรคหลอดเลือดสมอง นี่เป็นเพราะการสะสมของไขมันในหลอดเลือด ซึ่งทำให้เลือดไหลผ่านหลอดเลือดแดงได้ยาก และอาจแตกตัวเป็นก้อนที่เป็นอันตรายได้ หากคุณมีประวัติโรคหัวใจในระยะแรก หรือโรคหลอดเลือดสมองในครอบครัว คุณควรตรวจเลือด เพื่อตรวจดูว่าคุณมีระดับคอเลสเตอรอลสูงผิดปกติหรือไม่ อย่างไรก็ตาม ปัจจัยด้านไลฟ์สไตล์ เช่น การรับประทานอาหารที่ไม่ดี โรคอ้วน หรือการออกกำลังกายไม่เพียงพอ สามารถเพิ่มโอกาสในการมีคอเลสเตอรอลที่ไม่ดีได้เช่นกัน
นอกจากนั้นก็จะเป็นเรื่องประวัติครอบครัวของคุณ ปัจจัยด้านไลฟ์สไตล์ พฤติกรรมการใช้ชีวิตที่ไม่ดีต่อสุขภาพ เช่น การสูบบุหรี่ การดื่มแอลกอฮอล์หนัก การรับประทานอาหารที่มีเกลือและไขมันสูง และการขาดการออกกำลังกาย หมายความว่าคุณอาจเป็นโรคหลอดเลือดสมองได้ในภายหลัง ดังนั้นเพื่อสุขภาพที่ดีจึงแนะนำให้รับประทานอาหารที่มีไขมันต่ำ และมีเส้นใยสูง ซึ่งรวมถึงผลไม้สด ผัก และธัญพืชไม่ขัดสี คุณสามารถใช้เครื่องคำนวณความเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมอง เพื่อดูว่าคุณมีความเสี่ยงหรือไม่ โดยคำนึงถึงอายุ ความดันโลหิต ระดับคอเลสเตอรอล และประวัติครอบครัวของคุณ เพื่อคำนวณความเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมองในช่วง 10 ปีข้างหน้า.
